Bổ sung Vitamin D quá liều cho trẻ nhỏ

Nội dung bài viết

Câu chuyện trẻ biếng ăn và nồng độ vitamin D trong máu

Tuần trước, một bà mẹ nhắn tin nhờ tôi tư vấn sản phẩm hỗ trợ tình trạng biếng ăn cho con. Em bé được 8 tháng tuổi, gần đây hay quấy khóc, ăn ít, mỗi bữa ăn kéo dài tới 2 tiếng đồng hồ. Chị gửi tôi xem kết quả khám dinh dưỡng của con, các chỉ số đều bình thường, ngoại trừ chỉ số đo nồng độ vitamin D trong máu cao (25OH Vitamin D3>175 nmol/L). Tôi thực sự bất ngờ về điều này. Và thay vì tư vấn sản phẩm hỗ trợ trẻ biếng ăn theo yêu cầu, tôi hỏi về việc bổ sung vitamin D. Người mẹ cho biết chị có bổ sung vitamin D3 nhỏ giọt và một số sản phẩm hỗ trợ tăng cường sức khỏe cho con. Vô tình trong các sản phẩm này đều có chứa vitamin D, dẫn tới vitamin D được bổ sung quá liều cho phép.

Câu chuyện khiến tôi giật mình, điều mà tôi vẫn cho là hiếm gặp lại xảy ra theo một cách rất tự nhiên. Cha mẹ nào cũng yêu thương và làm mọi điều để giúp con phát triển tốt nhất. Nhưng khi hành động yêu thương làm không đúng lại có thể gây ra những hậu quả nguy hiểm cho trẻ, trong trường hợp này là tình trạng thừa vitamin D, và biếng ăn chỉ là một trong những hệ quả.

Nhiễm độc vitamin D ở trẻ là gì?

Nhiễm độc vitamin D là tình trạng hiếm gặp nhưng có thể nghiêm trọng khi hàm lượng vitamin D trong cơ thể cao hơn mức cho phép.

Nhiễm độc vitamin D do bổ sung vitamin D liều lượng lớn. Vitamin D tiếp nhận qua ăn uống hoặc tắm nắng thường không gây ngộ độc, vì cơ thể biết tự điều chỉnh lượng vitamin D tạo ra khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Vitamin D trong máu được đo bằng chỉ số (25-OH vitamin D) với đơn vị tính là ng/ml hoặc nmol/L. Theo Phòng chế phẩm bổ sung (Office of Dietary Supplement) thuộc Viện Y tế quốc gia Mỹ (NIH):

25-OH vitamin D < 30 nmol/L (12 ng/ml): Thiếu vitamin D
30 nmol/L (12 ng/ml) ≤ 25-OH vitamin D < 50 nmol/L (20 ng/ml): Nguy cơ thiếu vitamin D
50 nmol/L (20 ng/ml) ≤ 25-OH vitamin D ≤ 125 nmol/L (50 ng/ml): Mức bình thường
25-OH vitamin D >125 nmol/L (50ng/ml): Mức cao

Biểu hiện của nhiễm độc vitamin D ở trẻ

Các biểu hiện và triệu chứng nhiễm độc vitamin D ở trẻ có thể không đặc hiệu và rõ ràng trong thời gian đầu. Hậu quả chính của nhiễm độc vitamin D là do tăng canxi huyết, tăng canxi niệu gây ra tăng huyết áp, sỏi thận, rối loạn nhịp tim.

Triệu chứng ban đầu khi nhiễm độc vitamin D bao gồm chán ăn, buồn nôn, suy nhược, ngủ lịm, mất nước, táo bón, đau nhức xương, cáu kỉnh và quấy khóc.

Vitamin D tan trong dầu, khi dư thừa sẽ dự trữ tại các mô mỡ trong cơ thể. Ảnh hưởng độc tính của vitamin D có thể tồn tại tới 2 tháng sau khi loại bỏ nguồn vitamin D ngoại sinh.

Làm gì khi trẻ nhiễm độc vitamin D

Việc đầu tiên khi phát hiện nhiễm độc vitamin D đó là ngừng bổ sung vitamin D và hạn chế canxi trong chế độ ăn.

Cha mẹ cần đưa trẻ tới khám tại các trung tâm y tế, tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ, thực hiện đầy đủ các xét nghiệm chỉ định để theo dõi và khắc phục tình trạng nhiễm độc vitamin D của trẻ.

Trẻ em cần bao nhiêu vitamin D mỗi ngày

Theo Viện Y học (IOM: Institute of Medicine) của Mỹ khuyến cáo trong năm đầu đời, trẻ sơ sinh cần bổ sung ít nhất 400 IU (đơn vị quốc tế) vitamin D mỗi ngày. Trẻ trên 1 tuổi và thanh thiếu niên cần bổ sung ít nhất 600 IU vitamin D mỗi ngày.

Vitamin D và trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh bú mẹ hoàn toàn và bú mẹ một phần (có bú thêm sữa công thức) có thể cần bổ sung để có đủ lượng vitamin D. Nên bổ sung chế phẩm duy nhất chứa vitamin D dạng lỏng cung cấp 400 IU. Thực hiện theo tư vấn của chuyên gia y tế để đảm bảo đúng liều khi bổ sung vitamin D cho trẻ.

Các loại sữa công thức thường chứa ít nhất 400 IU vitamin D mỗi lít. Do đó với trẻ bú được từ 1L sữa công thức mỗi ngày sẽ nhận đủ lượng vitamin D cần thiết.

Vitamin D với trẻ em và thanh thiếu niên

Nhiều trẻ em và thanh thiếu niên không đạt được mức 600 IU vitamin D mỗi ngày theo khuyến nghị. Việc thiếu hụt này thường xảy ra ở trẻ em có làn da sẫm màu, hoặc ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Trẻ có thể bổ sung vitamin D qua các loại sữa uống hàng ngày có chứa vitamin D, hoặc chế phẩm vitamin D tổng hợp.

Một số cha mẹ cho rằng vitamin D chỉ cần với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên điều này không đúng, với trẻ thanh thiếu niên việc bổ sung vitamin D vẫn là điều cần thiết. Bên cạnh đó cũng cần lưu ý, những trẻ thừa cân béo phì sẽ hạn chế sự hoạt động của vitamin D trong cơ thể.

Những lưu ý khi lựa chọn sản phẩm bổ sung vitamin D cho trẻ

Để đảm bảo trẻ sơ sinh bú mẹ hoàn toàn và bú mẹ một phần không nhận quá liều 400 IU vitamin D mỗi ngày, FDA (Cơ quan quản lý thực phẩm và thuốc của Hoa Kỳ) khuyến cáo:

Luôn giữ lại bao bì, hướng dẫn sử dụng của các sản phẩm bổ sung vitamin D để tham khảo khi sử dụng. Đảm bảo thực hiện đúng các thao tác, đúng liều lượng theo hướng dẫn.
Chỉ sử dụng ống nhỏ giọt hoặc dụng cụ phân liều đi kèm với sản phẩm. Không dùng dụng cụ phân liều của sản phẩm này cho sản phẩm khác.
Lựa chọn sản phẩm có ống nhỏ giọt hoặc phân liều có đơn vị rõ ràng, dễ hiểu. Đảm bảo các đơn vị đo liều tương ứng với đơn vị trong hướng dẫn sử dụng.
Nếu bạn không xác định được chính xác hàm lượng vitamin D cung cấp trong mỗi liều sử dụng sản phẩm, hãy hỏi chuyên gia y tế trước khi dùng.
Nếu trẻ đang bú sữa công thức hoàn toàn hoặc một phần, bạn nên hỏi thêm ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi cho trẻ bổ sung vitamin D.

Bàn luận

Bạn nên nhớ thuốc hay thực phẩm chức năng bên cạnh công dụng đối với sức khỏe, vẫn luôn có những tác dụng phụ không mong muốn khi chúng ta sử dụng không đúng hoặc lạm dụng chúng. Vitamin D cũng không ngoại lệ. Vitamin D cần thiết cho sự phát triển chắc khỏe của xương, đồng thời có vai trò trong việc ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe liên quan đến các bệnh tim mạch, tiểu đường, xương khớp. Tuy nhiên, quá liều vitamin D sẽ gây ra những hậu quả nguy hiểm. Hãy lắng nghe tư vấn của các chuyên gia y tế, thận trọng khi lựa chọn các sản phẩm bổ sung vitamin D vì hiệu quả sử dụng và sự an toàn cho chính bạn và người thân.

Đọc thêm các bài viết chăm sóc sức khỏe gia đình khác tại đây.

Nếu bạn có bất cứ điều gì về sức khỏe muốn chia sẻ hay các câu hỏi về thuốc, hãy để lại comment hoặc nhắn tin theo địa chỉ email: nguyenvunguyetminh@gmail.com . Tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ bạn vì một cộng đồng sử dụng thuốc an toàn.

(Bài viết được đăng trên báo Sức khỏe và đời sống: Nguy hiểm khi bổ sung vitamin D quá liều ở trẻ nhỏ)

Tài liệu tham khảo