Bất cứ nguyên nhân nào gây chèn ép hoặc kích thích dây thần kinh tọa đều có thể gây ra cơn đau lan xuống mặt sau của một bên mông hoặc đùi. Cơn đau có thể rõ nét, bỏng rát. Hoặc là cảm giác tê, yếu, ngứa ran khó chịu. Tình trạng đau trở nên tồi tệ khi ngồi lâu, đứng lên, ho, vặn mình hoặc hoạt động gắng sức. Điều trị đau thần kinh tọa sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây đau.
Nội dung bài viết
Nguyên nhân gây đau thần kinh tọa
Đau thần kinh tọa do sai tư thế, bê vác nặng, căng thẳng về thể chất hoặc tâm lý. Tuy nhiên 80% nguyên nhân là do bệnh lý cột sống:
Các vấn đề về đĩa đệm
Thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân phổ biến nhất. Đĩa đệm trượt khỏi vị trí ban đầu và chèn ép vào dây thần kinh tọa. Hoặc nhân nhện đĩa đệm phình to gây hẹp ống sống cũng là một nguyên nhân gây đau.
Chấn thương
Xảy ra do va chạm, tai nạn hoặc gắng sức nâng một vật nặng gây tổn thương cột sống, chèn ép dây thần kinh tọa.
Các bệnh lý cột sống
Viêm khớp, loãng xương, ung thư hoặc nhiễm trùng cột sống cũng là nguyên nhân gây đau thần kinh tọa.
Các phương pháp điều trị đau thần kinh tọa
Điều trị đau thần kinh tọa phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Hầu hết những người bị đau thần kinh tọa sẽ thuyên giảm sau vài tuần với các biện pháp khắc phục không can thiệp phẫu thuật. Nguyên tắc điều trị đau thần kinh tọa là giúp bệnh nhân giảm đau và phục hồi vận động nhanh.
Vật lý trị liệu và các bài tập
Đây là biện pháp được ưu tiên trước tiên đối với đau thần kinh tọa. Các bác sỹ trị liệu sẽ giúp người bệnh sửa tư thế sai, tăng cường các cơ hỗ trợ lưng dưới. Hướng dẫn các bài tập hiệu quả dành cho đau thần kinh tọa.
Sử dụng thuốc
Thuốc giảm đau giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu và có thể nhanh chóng hồi phục vận động. Ngoài ra thuốc chống viêm cũng được chỉ định cho các trường hợp đau do viêm dây thần kinh tọa.
Tiêm ngoài màng cứng
Trong một số trường hợp các biện pháp vật lý trị liệu, sử dụng thuốc không cải thiện tình trạng đau. Bác sỹ có thể chỉ định tiêm steroid ngoài màng cứng cho bệnh nhân.
Phẫu thuật
Hầu hết những người bị đau thần kinh tọa không cần phẫu thuật. Ngoại trừ các trường hợp cấp cứu như mất kiểm soát bàng quang, ruột, hoặc khi các biện pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả. Phẫu thuật sẽ do bác sỹ điều trị quyết định, phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra đau thần kinh tọa
Sử dụng thuốc trong điều trị đau thần kinh tọa [1]
Thuốc được kết hợp cùng chăm sóc tại nhà cho người bệnh. Có 5 nhóm thuốc thường được sử dụng cho điều trị:
Thuốc giảm đau không kê đơn (thuốc OTC) và NSAID
Thuốc giảm đau không kê đơn và thuốc chống viêm không steroid (NSAID). Ví dụ như acetaminophen, aspirin, ibuprofen, naproxen thường hữu ích khi giảm đau cấp tính. Những thuốc này chỉ giúp giảm đau trong thời gian ngắn.
Tác dụng phụ thường gặp bao gồm đau dạ dày, kích ứng niêm mạc tiêu hóa. Thuốc có xu hướng gây ra tình trạng chảy máu nhiều hơn và làm gia tăng các vấn đề trên gan, thận. Để hạn chế tác dụng phụ trên đường tiêu hóa, khi sử dụng nhóm thuốc này cần phối hợp thêm một thuốc bảo vệ dạ dày.
Thuốc giãn cơ
Thuốc giãn cơ sẽ hiệu quả khi nguyên nhân gây đau thần kinh tọa do co thắt cơ. Ví dụ thuốc giãn cơ như methocarbamol, carisoprodol, cyclobenzaprine.
Tác dụng phụ thường gặp gồm mệt mỏi, chóng mặt, buồn ngủ, khô miệng và giảm huyết áp.
Thuốc chống trầm cảm ba vòng
Thuốc giúp giảm đau thần kinh. Khi sử dụng để điều trị đau thần kinh tọa, bác sỹ sẽ kê liều thấp hơn liều điều trị trầm cảm. Một số thuốc nhóm này như amitriptyline, nortriptyline.
Tác dụng phụ thường gặp là khô miệng, táo bón, tăng hoặc giảm cân, huyết áp thấp, phát ban, tăng nhịp tim.
Thuốc chống động kinh
Những thuốc này làm giảm tín hiệu đau tại dây thần kinh, giảm cơn đau do dây thần kinh tọa. Khi sử dụng nhóm thuốc này cần duy trì trong ba đến bốn tuần kể cả khi cơn đau của bạn đã hết. Thuốc thuộc nhóm này là gabapentin, pregabalin.
Tác dụng phụ thường gặp gồm chóng mặt, buồn ngủ, mệt mỏi, buồn nôn, run, phát ban và tăng cân.
Thuốc steroid
Prednisone là một loại thuốc uống giúp giảm viêm. Các tác dụng phụ của thuốc như huyết áp cao, mất ngủ, tăng cảm giác thèm ăn, tăng sự phát triển của lông trên cơ thể và mờ mắt.
Steroid cũng có thể được tiêm trực tiếp ngoài màng cứng để giảm sưng và viêm. Việc giảm đau do tiêm steroid có thể kéo dài trong vài tháng. Các tác dụng phụ bao gồm tổn thương sụn, nhiễm trùng khớp, làm suy yếu gân và mỏng xương, da và mô mềm xung quanh vị trí tiêm, suy tuyến thượng thận.
Có nhiều lựa chọn khác nhau trong các phương pháp điều trị đau thần kinh tọa. Và không có loại thuốc nào là thuốc tốt nhất. Mỗi người sẽ có những phản ứng khác nhau với một loại thuốc. Đôi khi các bác sỹ sẽ cần thời gian để xác định loại thuốc và liều lượng nào là phù hợp cho mỗi người bệnh.
Phòng ngừa đau thần kinh tọa
Để bảo vệ sức khỏe, tốt nhất chúng ta nên thực hiện những biện pháp phòng ngừa tình trạng đau thần kinh tọa.
- Tập luyện: Đi bộ, tập yoga, các bài tập kéo giãn… đều cải thiện cũng như ngăn ngừa tái phát đau thần kinh tọa hiệu quả. Nên tập luyện thường xuyên và phù hợp với cơ thể, không nên tập quá sức.
- Giữ tư thế tốt: Luôn giữ lưng vai thẳng, giảm áp lực lên cột sống thắt lưng. Chú ý khi nâng vác vật nặng, sử dụng lực chân và tay, hạn chế lực tác động vào lưng.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì khiến trọng tâm cơ thể lệch ra ngoài, rất dễ sai tư thế khi vận động. Ngoài ra, trọng lượng cơ thể tăng làm tăng áp lực lên cột sống.
- Đảm bảo giấc ngủ tốt: Cơ thể sau một ngày làm việc cũng cần được nghỉ ngơi. Lựa chọn một tấm đệm tốt giúp duy trì độ cong sinh lý của cột sống. Ngủ đủ giấc để cơ thể sảng khoái, giảm căng thẳng sẽ hạn chế các tình trạng viêm.
- Thay đổi lối sống lành mạnh: Không hút thuốc lá, uống rượu, hạn chế ăn nhiều đường, muối, các chất béo bão hòa. Bổ sung nhiều rau xanh, thực phẩm giàu magie, vitamin B6, B9, B12.
- An toàn vận động cho bản thân: Những chấn thương vùng lưng, đùi là nguyên nhân gây đau thần kinh tọa. Lựa chọn một đôi giầy thoải mái chắc chắn. Chú ý khi lên xuống những bậc cao. Giữ gìn an toàn cho bản thân là cách tốt nhất để phòng bệnh.
Đọc thêm: 101 Câu hỏi về Đau thần kinh tọa
Nếu bạn có bất cứ điều gì về sức khỏe muốn chia sẻ hay các câu hỏi về thuốc, hãy để lại comment hoặc nhắn tin theo địa chỉ email: nguyenvunguyetminh@gmail.com . Tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ bạn vì một cộng đồng sử dụng thuốc an toàn.
